Odsetki ustawowe, maksymalne, za opóźnienie i w transakcjach handlowych

Prawo cywilne  Prawo gospodarcze 

sty

20

Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona np. poprzez umowę między stronami, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. Stopa referencyjna NBP wynosi obecnie 1,5 % co oznacza, iż odsetki ustawowe wynoszą 5% w skali roku. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej np. z umowy pożyczki, nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne). Oznacza to, że maksymalne odsetki ustawowe wynoszą 10%.

Powyżej opisane odsetki to odsetki kapitałowe, czyli związane z korzystaniem
z określonej sumy pieniędzy. Jeżeli strony w umowie np. pożyczki nie określiły wysokości odsetek od pożyczonej kwoty pieniędzy to stosuje się odsetki ustawowe kapitałowe określone przez wskazane powyżej przepisy (art. 359 Kodeksu cywilnego) w wysokości 5% w skali roku. Jeżeli strony w umowie określiły, ile będą wnosić odsetki kapitałowe od pożyczonych pieniędzy, to obowiązują odsetki określone właśnie w tej wysokości – zgodnie z umową, ale nie mogą być wyższe niż 10% (maksymalne odsetki kapitałowe). 

Odsetki należą się również za opóźnienie w zapłacie należności pieniężnej. Strony mogą określić w umowie w jakiej wysokości należą się odsetki z powodu niezwrócenia pieniędzy na czas, czy też niezapłacenia w terminie za daną usługą czy towar. Jeżeli strony nie określą jednak tej wysokości to należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości określonej przez art. 481 Kodeksu cywilnego, tj.
w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Z uwagi na to, że stopa referencyjna NBP wynosi 1,5%, to odsetki ustawowe za opóźnienie wynoszą 7% w skali roku. Odsetki te są zatem wyższe od odsetek kapitałowych.

Również w przypadku odsetek za opóźnienie istnieje ograniczenie ich wysokości. Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie), czyli 14%. Jeżeli zatem strony ustaliły, iż za opóźnienie w zapłacie pieniędzy należą się odsetki wyższe niż 14%, to można co najwyżej domagać się zapłaty odsetek w wysokości 14%.

Występują również odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, określone przez przepisy ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Stosuje się je do transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są między innymi   przedsiębiorcy. Przez transakcję handlową należy rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością. Wysokość odsetek  ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych równa jest sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych. Oznacza to, że wynoszą one 9,5%.

Zwrócić należy uwagę, iż do transakcji handlowych nie stosuje się przepisu art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego o odsetkach ustawowych za opóźnienie. Zastosowanie mają jednak przepisy o maksymalnych odsetkach ustawowych za opóźnienie (14%).

Jeżeli strony transakcji handlowej przewidziały w umowie termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych po upływie 30 dni, liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, do dnia zapłaty, ale nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego. Jeżeli strony transakcji handlowej nie przewidziały w umowie terminu zapłaty, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, po upływie 30 dni liczonych od dnia spełnienia przez niego świadczenia, do dnia zapłaty.

W transakcjach handlowych (z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny) wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1)  wierzyciel spełnił swoje świadczenie;

2)  wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.

Termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, chyba że strony w umowie wyraźnie ustalą inaczej i pod warunkiem że ustalenie to nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. Jeżeli ustalony w umowie termin zapłaty jest dłuższy niż 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, a nie jest spełniony wcześniejszy warunek, wierzycielowi, który spełnił swoje świadczenie, po upływie 60 dni przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych. W przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie daty otrzymania faktury lub rachunku potwierdzającego dostawę towaru lub wykonanie usługi albo gdy faktura lub rachunek zostały doręczone przed dostawą towaru lub wykonaniem usługi, termin zapłaty jest liczony od dnia otrzymania przez dłużnika towaru lub usługi.

Podstawa prawna: art. 359, art. 481 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.), art. 2, art. 4, art. 4a, art. 5, art. 6, art. 7, art. 11b ustawy z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 684).

wróć

Nasze wyróżnienia

​    ​    ​    ​    

          

© 2008 - 2021  Kancelaria Adwokacka Adwokat Katarzyna Tryniszewska

Kontakt

  • tel. 794 185 249
ul. Ostrobramskiej / Al. Stanów Zjednoczonych; przy ul. Poligonowej (Praga Południe, Gocław)