Sąd Najwyższy analizował przypadek, w którym Sąd Rejonowy oddalił wniosek o stwierdzenie, że na podstawie zapisu windykacyjnego, ustanowionego w testamencie notarialnym sporządzonym przed 23 października 2011 r., doszło do nabycia nieruchomości (na własność osoby wskazanej w testamencie zapisem zwykłym).

W testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może bowiem postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny). Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:

1) rzecz oznaczona co do tożsamości;

2) zbywalne prawo majątkowe;

3) przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne;

4) ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności.

Przed 23 października 2011 r. nie było jednak możliwe sporządzenie przez spadkodawcę testamentu z zapisem windykacyjnym (możliwe było ustanowienie tylko zapisu zwykłego, który nie skutkował przeniesieniem prawa własności nieruchomości w dacie śmierci spadkodawcy, a jedynie powstaniem odpowiednich roszczeń).

„Podejmując ten problem trzeba zauważyć, że ustawodawca, wprowadzając instytucję zapisu windykacyjnego, nie zamieścił w ustawie nowelizującej przepisów intertemporalnych odnoszących się do tej instytucji. Konieczne staje się więc poszukiwanie rozstrzygnięcia na podstawie przepisów wprowadzających kodeks cywilny, spośród których mogą mieć zastosowanie art. LI albo art. LII. Zgodnie z art. LI p.w.k.c., do spraw spadkowych stosuje się prawo obowiązujące w chwili śmierci spadkodawcy, jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej. Z kolei art. LII p.w.k.c. stanowi, że do testamentów, do odwołania testamentów, jak również do umów o zrzeczenie się dziedziczenia stosuje się, jeżeli chodzi o zdolność osób, o formę i o wady oświadczenia woli, prawo obowiązujące w chwili złożenia tych oświadczeń; do umów zbycia spadku stosuje się prawo obowiązujące w chwili ich zawarcia. Artykuł LI p.w.k.c. wyraża ogólną regułę, że w braku odmiennego unormowania w następnych artykułach, do spraw spadkowych, czyli do wszystkich spraw dotyczących materialnoprawnych skutków śmierci spadkodawcy w zakresie majątku spadkowego, stosuje się prawo obowiązujące w chwili śmierci spadkodawcy. Artykuł LII jest natomiast wyjątkiem, wymienia bowiem kwestie, do których ma zastosowanie prawo obowiązujące w chwili złożenia wymienionych w nim oświadczeń. Oznacza to, że wszelkie inne, niewymienione w nim kwestie związane z testamentem, jego odwołaniem, a w szczególności z treścią testamentu oraz ze skutkami prawnymi wynikającymi z jego treści należy rozstrzygać na podstawie przepisów obowiązujących w chwili śmierci spadkodawcy. Analiza przytoczonych przepisów prowadzi do wniosku, że - zgodnie z regułą wyrażoną w art. LI p.w.k.c. - skuteczność zapisu windykacyjnego podlega ocenie na podstawie prawa obowiązującego w chwili śmierci spadkodawcy, czyli w chwili otwarcia spadku. Dodatkowym argumentem na rzecz tego stanowiska jest art. LXIV p.w.k.c., zgodnie z którym w razie wątpliwości, czy ma być stosowane prawo nowe, czy dotychczasowe, stosuje się prawo nowe. Również w nauce prawa dominuje pogląd, że do oceny treści testamentu, w tym oceny skuteczności zawartych w nim rozrządzeń testamentowych, należy stosować prawo obowiązujące w chwili otwarcia spadku oraz że wniosek taki należy wywieść z art. LI p.w.k.c. Przyjęciu tego stanowiska nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że testament został sporządzony przed wejściem w życie ustawy nowelizującej, kiedy nie obowiązywała jeszcze instytucja zapisu windykacyjnego. Wykładnia testamentu, konieczna do oceny skuteczności ustanowienia zapisu windykacyjnego, powinna prowadzić przede wszystkim do realizacji celu, jaki zamierzał osiągnąć testator. Dla testatora nie mają natomiast decydującego znaczenia obowiązujące instytucje prawne, lecz cel, jaki zamierza osiągnąć. Jeżeli więc dzięki zmianie prawa obowiązującego w chwili sporządzenia testamentu i wprowadzeniu nowych instytucji prawnych, zastosowanie prawa z chwili otwarcia spadku pozwoli utrzymać w mocy dokonane wcześniej rozrządzenia testamentowe, przyjęte rozwiązanie jest w pełni zgodne z zasadą favor testamenti. Oznacza to, że za przyjętym rozwiązaniem przemawiają także dyrektywy funkcjonalne.”  - uchwała z 7 lutego 2014 r. III CZP 95/13.