Czy adopcja ze wskazaniem to handel ludźmi?

Prawo rodzinne 

cze

01

W Kodeksie karnym obowiązuje przepis art. 189a, który stanowi, że „Kto dopuszcza się handlu ludźmi, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.

Przepis ten został przeniesiony z innego artykułu Kodeksu karnego, tj. 253 Kodeksu karnego. Miało to miejsce 8 września 2010 r. i w ramach tej samej nowelizacji został dodany do art. 115 § 22, w którym zdefiniowano handel ludźmi jako werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem:

1) przemocy lub groźby bezprawnej, 
2) uprowadzenia, 
3) podstępu, 
4) wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, 
5) nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności, 
6) udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą 
- w celu jej wykorzystania, nawet za jej zgodą, w szczególności w prostytucji, pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania, w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie lub innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka albo w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy. Jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy małoletniego, stanowi ono handel ludźmi, nawet gdy nie zostały użyte metody lub środki wymienione w pkt 1-6.

Często spotyka się opinię, iż przekazanie dziecka do adopcji ze wskazaniem, a tym bardziej za zapłatą wynagrodzenia bądź pokrycia kosztów porodu, leczenia w trakcie ciąży, badań, utrzymywania kobiety w ciąży, jest przestępstwem handlem ludźmi.

Tymczasem istotą adopcji jest chęć posiadania potomstwa przez osoby, które nie mogą mieć swoich biologicznych dzieci, włączenia dziecka do swojej rodziny, jego wychowywania jak swoje, ze wszelkimi związanymi z tym skutkami prawnymi.

W przypadku przekazania dziecka do adopcji ze wskazaniem, której celem jest po prostu adopcja dziecka przed sądem, w tym za zapłatą wynagrodzenia bądź pokrycia innych kosztów ciąży i porodu, nie jest jednak spełniona ostatnia przesłanka handlu ludźmi a mianowicie niegodny cel przekazania dziecka. Adopcja sama w sobie służy dobru dziecka, a przepis definiujący handel ludźmi w ostatniej części wskazuje na cel w postaci wykorzystania dziecka. Jeśli adopcja służy wykorzystaniu dziecka np. do pozyskania narządów, to owszem należy mówić o handlu ludźmi, ale jeśli służy po prostu przysposobieniu i włączeniu do rodziny adopcyjnej, wychowywaniu jak własne dziecko, trudno mówić o handlu ludźmi.

W tym zakresie wypowiadał się ostatnio między innymi Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z 11 grudnia 2013 r. (sygn. akt II AKa 393/2013), wskazując, iż §22 art. 115 k.k. należy interpretować w powyżej opisany sposób. W wyroku tym Sąd Apelacyjny uniewinnił rodziców biologicznych i adopcyjnych za przekazanie dziecka do adopcji za zapłatą wynagrodzenia. Podobnie wypowiedział się w postanowieniu 
z 13 sierpnia 2013 r. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w sprawie o sygn. akt II AKz 475/2013.

Nie należy jednak zapominać, iż obowiązuje jeszcze art. 211a Kodeksu karnego, który przewiduje odpowiedzialność karną za organizowanie adopcji dzieci wbrew przepisom ustawy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Przepis ten dotyczy zatem pośredników działających za pieniądze w celu kojarzenia rodziców biologicznych 
i adopcyjnych w ramach adopcji ze wskazaniem.

Nie należy mylić adopcji ze wskazaniem z tzw. dziką adopcją. Adopcja ze wskazaniem zawsze odbywa się przed sądem, ale z pominięciem ośrodka adopcyjnego. Dzika adopcja ma miejsce wtedy, gdy osoby, które chcą posiadać potomstwo podszywają się pod rodziców biologicznych dziecka, podając swoje dane osobowe w urzędzie stanu cywilnego, tak jakby byli rodzicami genetycznymi dziecka. W tym przypadku w grę wchodzi odpowiedzialność karna jednakże na innej podstawie prawnej.

Podstawa prawna: art. 119 ustawy z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 788), art. 189a, art. 211a ustawy z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (tekst jednolity: Dz. U. Nr 88 poz. 553).

wróć

Nasze wyróżnienia

​    ​    ​    ​    

          

© 2008 - 2021  Kancelaria Adwokacka Adwokat Katarzyna Tryniszewska

Kontakt

  • tel. 794 185 249
ul. Ostrobramskiej / Al. Stanów Zjednoczonych; przy ul. Poligonowej (Praga Południe, Gocław)