Zachowek oblicza się również od wchodzącego do spadku posiadania samoistnego nieruchomości

Prawo cywilne 

maj

03

Sąd Najwyższy zajmował się sprawą o zapłatę zachowku, w której do spadku po spadkodawcy wchodziło posiadanie samoistne nieruchomości trwające 29 lat i 6 miesięcy (wyrok z 2 lutego 2017 r., sygn. akt I CSK 260/16). Spadkodawca jeszcze za życia wytoczył sprawę o zasiedzenia nieruchomości, a do postępowania po jego śmierci wstąpiła jego żona (która była jedynym spadkobiercą na podstawie testamentu). Sąd Rejonowy stwierdził zasiedzenie już na rzecz żony.

W sprawie tej sądy I i II instancji rozważały, że posiadanie jest stanem faktycznym, ale przez stworzenie oznaczonej sytuacji prawnej pozwalającej nabyć prawo podmiotowe, może być uznane za zalążek przyszłego prawa, tu prawa własności, co powoduje, że tak rozumiana ekspektatywa ma wymiar majątkowy. Posiadanie, mimo że jest kwalifikowane jako stan faktyczny, jest dziedziczne. Dziedziczność posiadania rozumie się jednak nie jako dziedziczenie stanu faktycznego, ale jako dziedziczenie oznaczonej sytuacji prawnej w jakiej, w chwili otwarcia spadku wykonując posiadanie, znajdował się spadkodawca. Otwarcie spadku prowadzi do wwiązania spadkobiercy w tę sytuację, co przede wszystkim oznacza, że jeżeli poprzednik był posiadaczem samoistnym rzeczy, spadkobierca staje się takim posiadaczem i następuje to bez potrzeby faktycznego obejmowania tej rzeczy we władanie, nabywa też wszystkie roszczenia jakie w związku z posiadaniem przysługiwały poprzednikowi, korzysta z domniemań wynikających z posiadania, może doliczać czas posiadania poprzednika, jeżeli posiadanie poprzednika zmierzało do nabycia prawa; ponadto posiadanie uprawnia do korzystanie z rzeczy jak właściciel, może być zbyte.  Artykuł 176 k.c. niewątpliwie przesądza o dziedziczności posiadania a wwiązanie spadkobiercy w sytuację prawną poprzednika ze skutkami jak wyżej, nie pozostawia wątpliwości co do tego, że posiadanie ma charakter składnika majątkowego o wymiernej wartości ekonomicznej.

Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek).

Do obliczenia zachowku konieczne jest ustalenie składu i wartości spadku. Z powyższego orzeczenia wynika, iż do spadku wlicza się nie tylko prawo własności, które przysługiwało spadkodawcy, ale również posiadanie samoistne nieruchomości, które doprowadziło do zasiedzenia i powstania prawa własności nieruchomości.

Podstawa prawna: art. 172, art. 176, art. 991, art. 993 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 459, z późn. zm.).

(Podtytuł artykułu: Czy posiadanie samoistne nieruchomości wchodzi do spadku, od którego oblicza się zachowek?)

Artykuł powiązano z:  o stwierdzenie nabycia spadku z testamentu   o stwierdzenia nabycia gospodarstwa rolnego w spadku   o zachowek   o zasiedzenie  

wróć

Nasze wyróżnienia

​    ​    ​    ​    

          

© 2008 - 2021  Kancelaria Adwokacka Adwokat Katarzyna Tryniszewska

Kontakt

  • tel. 794 185 249
ul. Ostrobramskiej / Al. Stanów Zjednoczonych; przy ul. Poligonowej (Praga Południe, Gocław)