Gospodarstwo rolne przekazane na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin następcy pozostającemu w ustroju ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków. 

Takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z 21 czerwca 2023 r. (III CZP 106/22).  

„W związku z tym nabyte w wyniku przekazania gospodarstwo rolne podlegałoby zaliczeniu do majątku osobistego, gdyby wskutek omawianej umowy przekazania mieścił się w katalogu zdarzeń, o których mowa w art. 33 k.r.o. Skoro jednak ten przepis stanowi wyjątek od zasady, to niewątpliwie podlega ścisłej interpretacji, w tym również co do zdarzeń wskazanych w jego punkcie 2, czyli także co do pojęcia „darowizny”. Tym samym nie sposób utożsamiać darowizny z bezpłatnym przekazaniem gospodarstwa rolnego na podstawie ustawy z 1982 r. Należy dodać, że – jak była mowa powyżej – ustawa z 1982 r., która zastąpiła ustawę z 1977 r., powieliła rozwiązania prawne poprzedniej ustawy, a na tle ustawy z 1977 r. została podjęta powołana wcześniej uchwała 7 sędziów SN z 25 listopada 2005 r., III CZP 59/05, zgodnie z którą gospodarstwo rolne, przekazane na podstawie tej ustawy następcy pozostającemu w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, należy do majątku wspólnego. Nie ma aksjologicznych argumentów, aby na tle ustawy z 1982 r. wyrazić odmienny pogląd. Nie ma znaczenia, czy w czynności nabycia gospodarstwa rolnego uczestniczył jeden z małżonków, czy oboje, jeżeli łączył ich ustrój wspólności ustawowej małżeńskiej. Odwrócenie następstw uregulowań zawartych w art. 31 i 33 k.r.o. jest możliwe jedynie w wyniku zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej, z zachowaniem ustawowych ograniczeń (art. 49 § 1 k.r.o.). Nie dochodziło przy tym do ograniczenia woli przekazującego gospodarstwo rolne, gdyż zasady wynikające z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dotyczące wejścia określonego składnika majątkowego do majątku wspólnego lub osobistego, mają charakter uniwersalny.

(…) Reasumując, w świetle powyższych rozważań należy uznać, że darowizna i umowa przekazania są dwiema różnymi instytucjami, niewywołującymi tożsamych skutków prawnych. Wyłącznym celem darowizny jest dokonanie przysporzenia na rzecz obdarowanego, ale bez ekwiwalentu, przekazanie zaś gospodarstwa rolnego, pomimo że nieodpłatne, następuje z uwagi na inne (wskazane powyżej) cele. Istniejące pomiędzy nimi podobieństwo, sprowadzające się jedynie do nieodpłatności przysporzenia ze strony nabywcy, przy jednoczesnym występowaniu szeregu istotnych różnic, nie usprawiedliwia stosowania analogii w zakresie skutków takiego przysporzenia dla stosunków majątkowych małżeńskich nabywcy.