Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie postanowieniem z 29 stycznia 2016 r. w sprawie o sygn. akt XII GU 18/15, (opublikowano: LEX nr 2118924) oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Sąd ten analizował następujący przypadek:

Dłużniczka wniosła o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. W uzasadnieniu wniosku wskazała, iż w trakcie prowadzenia działalności handlowej zaciągnęła wraz z mężem szereg zobowiązań finansowych. Podała również, iż z uwagi na jej obecne możliwości zarobkowe nie jest w stanie regulować wymagalnych zobowiązań.

Zgodnie z art. 491[4] ust. 1 prawa upadłościowego, Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

W ocenie Sądu dłużniczka zwiększyła stopień swojej niewypłacalności, co najmniej wskutek rażącego niedbalstwa. Późniejszy okres działalności gospodarczej dłużniczki świadczy bowiem o tym, iż doprowadziła ona do zwiększenia stopnia swojej niewypłacalności, co stanowi negatywną przesłankę do ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Sąd wskazał, iż pomimo popadnięcia w stan niewypłacalności, dłużniczka nie podjęła żadnych działań zmierzających do uregulowania swojej sytuacji finansowej. Nadal zezwalała mężowi na ryzykowne podejmowanie działań związanych z prowadzoną działalnością poprzez brak ich negacji (zaciąganie kredytów czy ich poręczanie mężowi). Dłużniczka przyznała w swoich zeznaniach, iż miała świadomość, iż kolejne kredyty były zaciągane pomimo braku spłaty poprzednich, a mąż dokonywał kolejnych inwestycji, zakupując nieruchomości, pomimo nieuregulowanych zobowiązań. „Brak podjętych działań przez dłużniczkę i dopuszczenie się zaniechań, pomimo jej świadomości co do sytuacji finansowej, doprowadziło do niemożności regulowania po stronie dłużniczki innych zobowiązań i tym samym w konsekwencji do pogłębiania stanu niewypłacalności.” Taka sytuacja, w ocenie Sądu, świadczy o dopuszczeniu się po stronie dłużniczki co najmniej rażącego niedbalstwa. Z odpowiedzialności nie zwalnia dłużniczki okoliczność, iż głównym źródłem prowadzonej działalności i podejmowanych decyzji był mąż dłużniczki, zwłaszcza, że obydwoje małżonkowie z tak ułożonych relacji czerpali korzyści materialne. „Zaciąganie przez dłużniczkę kolejnych kredytów gotówkowych w stanie niewypłacalności, jest działaniem niezasługującym na ochronę w postaci ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Głównym bowiem celem ustawodawcy jest oddłużenie osób, które wskutek niezależnych od nich zdarzeń utraciły płynność finansową, nie doprowadziły do pogłębienia swojej niewypłacalności. W niniejszej sprawie sąd, wskutek analizy zachowań dłużniczki po osiągnięci stanu niewypłacalności, nie dopatrzył się zaistnienia takich okoliczności, które przemawiałyby za skorzystaniem przez nią z dobrodziejstwa upadłości konsumenckiej. Odmienna ocena ustalonego stanu faktycznego i ogłoszenie upadłości konsumenckiej, następnie skutkujące oddłużeniem dłużniczki, byłoby nagradzaniem jej nieodpowiedzialnego postępowania.”

Ponadto Sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości również z powodu zaistnienia kolejnej przesłanki negatywnej, a mianowicie – sąd oddala wniosek o upadłość konsumencką, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, chyba że przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi. W omawianej sprawie Sąd ustalił, iż dłużniczka popadła w stan niewypłacalności co najmniej w sierpniu 2012 r., a pomimo takiego stanu rzeczy nie złożyła wówczas wniosku o ogłoszenie upadłości, uczyniła to dopiero w styczniu 2015 r., kiedy to jej zadłużenie znaczenie wzrosło.

Pamiętać należy, iż w przypadku gdy spełniona jest którakolwiek z powyższych przesłanek negatywnych z wyjątkiem pierwszej (umyślności lub rażącego niedbalstwa), możliwe jest ogłoszenie upadłości, jeżeli przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

„Względy słuszności to powszechnie akceptowane normy moralne i etyczne, obowiązujące wszystkich uczestników życia społecznego. Względy humanitarne natomiast odnoszą się bezpośrednio do danej osoby, zwłaszcza w aspekcie godności człowieka. W kontekście postępowania upadłościowego sąd dokonuje oceny potencjalnych skutków - ich dotkliwości, oceniając je przez pryzmat braku ogłoszenia upadłości konsumenckiej.”