Na pożyczkę nie potrzeba zgody współmałżonka

Prawo rodzinne  Prawo cywilne 

lis

15

Do Sądu Okręgowego w Poznaniu trafiła sprawa o zapłatę z powództwa banku, w której małżonek podnosił, że zawarta przez niego umowa pożyczki jest nieważna, gdyż została zawarta bez zgody drugiego z małżonków i bez weryfikacji zdolności kredytowej przez bank. W wyroku z 9.06.2020 r. (sygn. Akt XIV C 242/19) Sąd ten rozstrzygnął o sprawie. 


W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwana żona wnosiła o oddalenia powództwa i przyznała, że zawarła z powodem (bankiem) umowę, jednakże bez wiedzy męża. Nadto bank nie poinformował pozwanej o konieczności sygnowania takiej umowy przez małżonka a pozwana przekroczyła tym samym zakres zwykłego zarządu majątkiem. Dodatkowo pozwana podpisała wszystkie dokumenty przedłożone przez pracownika banku w tym - jak się zorientowała później oświadczenie, że jest wdową - co nigdy nie polegało na prawdzie. Wobec powyższego zawarcie umowy bez wiedzy i zgody małżonka, w ocenie pozwanej czyni tę umowę nieważną.

Sąd uznał jednak argumenty pozwanej za bezzasadne. Zgodnie z art. 37 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zgoda drugiego małżonka jest potrzebna jedynie do dokonania: 1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków; 2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal; 3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa; 4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych. 

Odnosząc się do twierdzeń pozwanej o przekroczeniu przez nią zakresu zwykłego zarządu majątkiem skutkujących nieważnością umowy Sąd wskazuje, że przedmiotowe okoliczności mogły mieć znaczenie ale według art. 36 § 2 zd. 2 k.r.o. przed zmianą kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dokonaną ustawą z 17 czerwca 2004 r., zgodnie z którym zgoda drugiego z małżonków była potrzebna do dokonania czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym małżonków. Aktualnie jednak dla ustalenia jaka czynność zarządu majątkiem wspólnym wymaga zgody drugiego z małżonków nie ma znaczenia zaklasyfikowanie tej czynności do czynności zwykłego zarządu czy też do czynności przekraczających zwykły zarząd.

Zatem brak zgody męża pozwanej nie niweczy skuteczności roszczeń banku. Nie ulega zatem wątpliwości, że zawarta przez pozwaną z Bankiem umowa pożyczki gotówkowej nie jest dotknięta nieważnością, a jedynie wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9, a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa, a nie z majątku wspólnego małżonków (art. 41 § 2 k.r.o.).

Sąd uznał również, że w świetle powyższego nie miało żadnego znaczenia podnoszenie przez pozwaną okoliczności widnienia w oświadczeniu pożyczkobiorcy błędnych danych w zakresie jej stanu cywilnego, skoro pozwana mogła zaciągnąć kredyt samodzielnie i to uczyniła. W niniejszej sprawie nie mógł znaleźć zastosowania również art. 36[1] k.r.o. albowiem sprzeciw współmałżonka może zostać zgłoszony w odniesieniu do zamierzonej przez współmałżonka czynności zarządu majątkiem wspólnym. Wykładnia gramatyczna prowadzi do wniosku, że sprzeciw odnosi się do czynności, które mają zostać dokonane w przyszłości. Małżonek musi zatem wiedzieć o zamiarze dokonania czynności przez współmałżonka. Brak takiej wiedzy wyłącza stosowanie ww. przepisu. 

Sąd nie znalazł również żadnych podstaw do uwzględnienia zarzutu pozwanej w zakresie nienależytego zbadania przez powoda zdolności kredytowej pozwanej. Zgodnie z art. 70 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy, tj. zdolności do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Obowiązek weryfikowania zdolności kredytowej, wynikający z tego przepisu, ma charakter publicznoprawny, a jego należyte wykonanie kontrolują organy nadzoru finansowego, nie zawiera natomiast żadnego odniesienia do sfery prawa prywatnego. Udzielenie przez bank kredytu osobie niemającej zdolności kredytowej nie wywołuje zatem żadnych konsekwencji w aspekcie prywatnoprawnym tej umowy, w szczególności nie ma wpływu na jej ważność.

Postawa prawna: art. 720 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145, z późn. zm., art. 36 – 41 ustawy z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poza. 1359).

(Podtytuł artykułu: Czy można kwestionować pożyczkę zaciągniętą bez zgody współmałżonka?)

wróć

Nasze wyróżnienia

​    ​    ​    ​    

          

© 2008 - 2021  Kancelaria Adwokacka Adwokat Katarzyna Tryniszewska

Kontakt

  • tel. 794 185 249
ul. Ostrobramskiej / Al. Stanów Zjednoczonych; przy ul. Poligonowej (Praga Południe, Gocław)